Cross i motocross to dwie ściśle powiązane ze sobą dyscypliny motorsportu, choć na pierwszy rzut oka wydają się bardzo podobne. Oba sporty rozgrywane są na specjalnie przygotowanych torach terenowych, z licznymi zakrętami, pagórkami i przeszkodami. Zawodnicy dosiadają lekkich, ale mocnych motocykli i rywalizują o jak najlepsze czasy przejazdu. Jednak pomimo wspólnych korzeni, cross i motocross różnią się od siebie na wielu płaszczyznach - zarówno jeśli chodzi o sprzęt i infrastrukturę, jak i styl oraz technikę jazdy. Poniższy artykuł szczegółowo wyjaśnia genezę obu dyscyplin, porównuje najważniejsze cechy techniczne motocykli crossowych i motocrossowych, opisuje specyfikę tras i obiektów, na jakich się odbywają, a także omawia różnice w przebiegu zawodów i przygotowaniu zawodników.
Historia i geneza crossu i motocrossu
Choć dziś cross i motocross uważa się za odrębne dyscypliny, ich historia jest ściśle powiązana. Pierwsze zawody motocrossowe zaczęły się pojawiać na początku XX wieku - prekursorem były wyścigi w Wielkiej Brytanii, organizowane na nierównym, wyboistym terenie. W latach 20. i 30. motocross zdobywał popularność w Europie, zwłaszcza we Francji i w Belgii. Z kolei cross, jako odrębna forma rywalizacji, zaczął kształtować się po II wojnie światowej. Był mocno zainspirowany motocrosem, ale rozgrywany na krótszych, bardziej technicznych trasach.
Początki motocrossu na świecie i w Polsce
Pierwsze zawody motocrossowe zyskały na popularności w Wielkiej Brytanii na początku XX w. Następnie dyscyplina rozprzestrzeniła się w Europie Zachodniej. W Polsce motocross pojawił się w okresie międzywojennym, początkowo w formie rajdów terenowych. Po II wojnie zaczęto organizować pierwsze reguralne zawody.
Geneza i rozwój crossu w latach 50. i 60. XX wieku
Cross zaczął się wyodrębniać z motocrossu po II wojnie światowej. Cechowały go krótsze, bardziej techniczne trasy. Duży wpływ na jego rozwój miały zawody Six Days Trial. Pierwsze Mistrzostwa Świata w Crossie zorganizowano w 1952 r.
Cross i motocross we współczesnym świecie
Obecnie cross i motocross to dwie prężnie rozwijające się dyscypliny sportu motorowego. Organizowane są liczne zawody rangi Mistrzostw Świata i Europy. W Polsce również cieszą się sporą popularnością wśród zawodników i widzów.
Główne cechy i różnice techniczne
Parametry i specyfikacja silników
Silniki motocykli crossowych i motocrossowych różnią się pojemnością i mocą. W crossie stosuje się lżejsze, 2-suwowe jednostki o pojemności od 125 do 300 cm3. Motocrossowe mają od 250 do 450 cm3. Te drugie osiągają większą moc maksymalną.
Zawieszenie i hamulce
Zawieszenie w motocrossie musi zapewniać lepszą amortyzację z uwagi na szybszą jazdę i większe obciążenia. Stosuje się widelce o dłuższym skoku i sztywniejszych sprężynach. Układy hamulcowe są bardziej zaawansowane technologicznie ze względu na wyższe prędkości.
Koła i opony
W crossie stosuje się lżejsze, węższe koła o średnicy 21 cali z przodu i 18 cali z tyłu. Opony mają miększą mieszankę gumową i agresywniejszy bieżnik. W motocrossie koła są szersze (21 i 19 cali), a opony sztywniejsze.
Trasy i obiekty
Standardy i długość torów
Trasy motocrossowe są dłuższe i szybsze - ich standardowa długość to 1,2-1,8 km. Tor crossowy mierzy średnio 1-1,5 km. Jest węższy, bardziej techniczny, z ciasnymi zakrętami.
Układ przeszkód
Na torach motocrossowych dominują szybkie sekcje z muldami i skoczniami. W crossie przeszkody są niższe, za to bardziej zróżnicowane - muldy przeplatają się z kamiennymi i piaszczystymi odcinkami.
Infrastruktura obiektów
Stadiony motocrossowe mają rozbudowaną infrastrukturę - trybuny, zaplecze techniczne, parkingi. Obiekty crossowe są skromniejsze, często pozbawione trybun. Nie potrzebują aż tak dużej przestrzeni i zaplecza.
Styl jazdy i wymagania
Techniki pokonywania zakrętów i przeszkód
W crossie kładzie się nacisk na precyzję i perfekcyjne prowadzenie motocykla. Liczy się dokładne wyważenie maszyny i optymalna kontrola mocy. Motocross wymaga mniej finezji, za to sprawności fizycznej przy skokach.
Kondycja i przygotowanie motocyklisty
Cross jest bardziej wymagający pod względem technicznym, motocross - kondycyjnym. Crossowcy muszą doskonale panować nad motocyklem. Motocrossowcy potrzebują świetnej kondycji i refleksu przy skokach.
Ekwipunek ochronny
Zarówno w crossie, jak i motocrossie niezbędne jest pełne wyposażenie ochronne - kask, ochraniacze, specjalny strój. W motocrossie potrzebne są mocniejsze protektory z uwagi na większe prędkości.
Cross i motocross jako dyscypliny sportu
Imprezy motocrossowe na świecie i w Polsce
Największe zawody to Mistrzostwa Świata i Motocross of Nations. W Polsce odbywają się Mistrzostwa Polski w klasach MX1, MX2 i MX3.
Zawody crossowe - enduro, hard enduro
Najpopularniejsze to Enduro World Championship, Hard Enduro Series, Erzberg Rodeo. W Polsce rozgrywane są Mistrzostwa Polski w enduro i cross country oraz zawody hard enduro.
Podział na kategorie
Zarówno w crossie, jak i motocrossie zawodników dzieli się na klasy według pojemności silnika. Są też kategorie wiekowe - juniorzy, seniorzy, weterani.
Cross i motocross dla amatorów
Jazda rekreacyjna i treningi
Coraz więcej amatorów jeździ rekreacyjnie motocrossami i crossami. Można też trenować na torach pod okiem instruktorów, nawet bez licencji zawodniczej.
Rajdy i zloty
Dla amatorów organizuje się rajdy i zloty crossowe i motocrossowe. To okazja do sprawdzenia swoich umiejętności w mniej wymagającej formie.
Sprzęt i przygotowanie
Na start w amatorskich rajdach lub jazdę rekreacyjną wystarczy dobry motocykl crossowy lub motocrossowy. Kluczowe jest odpowiednie przeszkolenie i zabezpieczenie w postaci kasku i ochraniaczy.
Podsumowanie
Mimo wspólnych korzeni, cross i motocross różnią się pod wieloma względami. Cross charakteryzuje się krótszymi, technicznymi trasami, mniejszymi motocyklami i większym naciskiem na precyzję jazdy. Motocross to z kolei dłuższe, szybsze tory, potężniejsze maszyny i akrobacje w powietrzu. Oba sporty wymagają świetnego przygotowania kondycyjnego i umiejętności, choć cross bardziej docenia technikę, a motocross - siłę i refleks. Zarówno profesjonalni zawodnicy, jak i amatorzy znajdą satysfakcję zarówno w jeździe ekstremalnej, jak i rekreacyjnej - w zależności od preferencji i możliwości.
Tagi
Udostępnij
